เมื่อพูดถึงดีซ่าน เชื่อว่าหลายคนคงคุ้นหูแต่ถ้าให้ตอบว่าเกิดจากอะไรส่วนใหญ่ยังไม่รู้ถึงสาเหตุ บางคนเข้าใจแต่เพียงว่าเป็นภาวะที่เกิดขึ้นกับผู้ป่วยโรคตับอักเสบ วันนี้เพื่อไขข้อข้องใจเราชวนมาทำความรู้จักกับภาวะตัวเหลือง ดูดไขมัน ตาเหลืองจากดีซ่านกันในบทความนี้
ดีซ่าน เกิดจากอะไร?
ดีซ่านเกิดจากสารสีเหลืองที่เรียกว่าบิลิรูบินในกระแสเลือดสูง ซึ่งบิลิรูบินเกิดจากการสลายตัวของเม็ดเลือดแดง ซึ่งโดยปกติตับจะทำหน้านี้นำสารนี้ออกจากกระแสเลือดแล้วนำไปสร้างเป็นน้ำดี แต่ถ้าหากร่างกายมีการสลายตัวของเม็ดเลือดแดงมากว่าปกติ มีการอุดตันของท่อน้ำดี เป็นโรคตับอักเสบ หรือ เป็นฝีในตับหรือถุงน้ำดีอักเสบ ก็จะทำให้มีการคั่งของสารบิลิรูบินในเลือดหรือทำให้มีน้ำดีซ่านในกระแสเลือด เกิดอาการเหลืองทั่วร่างกาย
จากสาเหตุดังกล่าวนี้ ดีซ่าน จึงเป็นภาวะที่เกิดขึ้นกับผู้ป่วยที่เป็นโรคตับอักเสบ ถุงน้ำดีอักเสบด้วย เพื่อความเข้าใจเกี่ยวกับภาวะโรคนี้ เรารวบรวมข้อมูลที่ควรรู้เกี่ยวกับโรคมาบอก เพื่อให้ทุกคนตระหนักถึงอันตรายและเริ่มต้นดูแลตัวเองตั้งแต่วันนี้เพื่อหลีกเลี่ยงการเกิดโรคดังกล่าวที่หากไม่ทันระวังตัวเองก็อาจเป็นต้นเหตุทำให้เกิดโรคและลามไปถึงการเสียชีวิตจากการเป็นดีซ่าน
ภาวะดีซ่านแบ่งออกเป็นประเภทดังนี้
มาทำความเข้าใจเกี่ยวกับภาวะของโรคกัน เพราะนี่คือเรื่องสำคัญที่ทำให้หลายคนทราบถึงภาวะของโรคว่าเป็นไปอย่างไรและมีภาวะใดบ้างที่น่ากังวล
- ดีซ่านที่เกิดขึ้นก่อนเข้าสู่ตับ เป็นภาวะที่เกิดจากการติดเชื้อในกระแสเลือดหรือผู้ป่วยโรคโลหิตจาง
- ดีซ่านที่เกิดขึ้นภายในตับ เช่น เกิดจากโรคตับแข็ง ผู้ป่วยมะเร็งตับ รวมถึงความผิดปกติของพันธุกรรม
- ดีซ่านที่เกิดหลังออกจากตับ ซึ่งเกิดจากการเป็นนิ่วหรือเนื้องอก มะเร็งตับอ่อน ตับอ่อนอักเสบ
ทั้งนี้จะทราบได้ว่าเป็นดีซ่านอยู่ในภาวะใดจะต้องเข้ารับการตรวจหาโรคอย่างละเอียด ไม่สามารถคาดเดาได้เองจากอาการภายนอก เพราะฉะนั้นจึงไม่สามารถเดาได้เองจากอาการอย่าง ตัวเหลือง ตาเหลือง
อาการของโรคดีซ่านหรือภาวะโรคตัวเหลือง ตาเหลือง
ด้วยความที่มีปัจจัยมากมายทำให้เกิดภาวะเหลืองหรือดีซ่าน คนส่วนใหญ่จึงแยกไม่ค่อยออกว่าตนเองหรือคนใกล้ตัวเป็นดีซ่านหรือไม่หรือเป็นเพียงความผิดปกติจากสาเหตุอื่น เพื่อไม่ให้ภาวะโรคเลวร้ายและสายเกินแก้เพราะหากปล่อยไว้นานจะเกินจะทำให้น้ำดีอุดตันจนเป็นก้อนเนื้อหรือมะเร็ง ดังนั้นเพื่อเช็กอาการหรือความผิดปกติเบื้องต้น แนะนำให้ลองเทียบอาการเหล่านี้ว่าตนเองหรือคนใกล้ตัวมีอาการเหล่านี้หรือไม่
ดีซ่าน จะมีอาการเห็นได้ชัดคือตัวเหลือง ตาเหลือง ปัสสาวะเหลืองเป็นเหมือนสีขมิ้น ทั้งนี้หากว่าตาขาวมีลักษณะสีขุ่น ๆ ออกน้ำตาลหรือเหลืองเล็กน้อยโดยที่ตัวไม่เหลือง ปัสสาวะใสดีและไม่มีอาการผิดปกติแต่อย่างใดมักไม่ใช่อาการดีซ่าน นอกจากนี้หากพบว่าตนเองมีปัสสาวะสีเข้มแต่ไม่มีอาการอื่น ๆ เป็นไปได้ว่าสาเหตุเกิดจากดื่มน้ำน้อยเกินไป ในกรณีท่อทางเดินน้ำดีอักเสบเฉียบพลันและทำให้เกิดเชื้อแบคทีเรียบริเวณลำไส้เล็ก อาการที่พบคือผู้ป่วยจะมีไข้ อาการตัวเหลือง ตาเหลือง ปวดท้องร่วมด้วยและค่อนข้างอันตรายถึงแก่ชีวิต
ดูแลตัวเองอย่างไรห่างไกลโรคดีซ่าน
เพื่อป้องกันการเกิดโรคสิ่งสำคัญคือ เริ่มต้นจากการกินอาหารสุก ไม่กินดิบ เช่น ปลาน้ำจืดดิบที่เป็นสาเหตุของพยาธิใบไม้ใบ ลดการดื่มแอลกอฮอล์ การสูบบุหรี่ ควบคุมน้ำหนักและตรวจเช็กระดับไขมันในเลือดอยู่เสมอ นอกจากนี้จะต้องฉีดวัคซีนป้องกันโรคไวรัสตับอักเสบ รวมถึงจัดการบริหารความเครียดที่เป็นสาเหตุของการทำให้เกิดโรคได้เช่นกัน
ดีซ่านเกิดขึ้นได้กับทุกเพศทุกวัย ดังนั้นไม่จำเป็นต้องให้เป็นโรคตับอักเสบ ท่อน้ำดีอักเสบหรือโรคที่เป็นต้นเหตุของดีซ่านก็สามารถเกิดภาวะตัวเหลือง ตาเหลือง ปัสสาวะเหลือง เมื่อมีอาการที่เข้าข่ายว่าเป็นดีซ่าน เช่น ตัวเหลือง ตาเหลืองอย่าชะล่าใจให้รีบไปพบแพทย์เพื่อตรวจเช็กร่างกายและตรวจหาโรคเพื่อให้ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที